Koronavirüs bulaştırıcılığının Dünya Sağlık Örgütü ve Çin’in anlattığından daha yüksek olduğunu düşünüyoruz. Sayın Sağlık Bakanımız da buna işaret etmişti. Bu bizi korkutmalı mı? Tabi ki hayır. Hep söylendiği gibi, aldığımız tedbirler kadar güçlüyüz.
Koronavirüs nasıl bulaşıyordu?
Hatırlayalım;
Önce bir bulaştıran lazım. Yani Covid-19 pozitif olan birisi. Belirtisiz bulaştırıcılık vardı, ama tarif yaparken bunu ihmal ediyoruz. Zinhar tedbir alırken ihmal edemeyiz. Şimdi bu koronavirüslü kimseyi klinik bulguları başladıktan bir gün öncesinde bulaştırıcı kabul ediyoruz. Neydi bulgular? Ateş, öksürük, nefes darlığı. Bu bulgulardan bir gün önce başlıyor bulaştırıcılık(iki diyenler de var, ihtiyaten kabul edilebilir). O zaman ateşi olandan, öksüren tıksırandan, nefes darlığı olandan uzak duracağız. Tabi bunları tespit edebiliyorsak. Edemiyorsak alacağımız genel tedbirler bizi güvenli alanda tutar.
Kalabalık alanlar en riskli yerler. Buralara maske ile gireceğiz, bunda şüphe yok artık. Maske korunmadan daha çok bulaştırıcılığın da önüne geçtiğinden kullanmak önemli. Maske kullanımını daha önce anlatmıştık. Eldiven kullanımı çok hassas bir konu. Ben eldiven kullanan esnaftan alışveriş yapmıyorum. Kabul ettiğim şey eldivenini gözümün önünde değiştirmesi. Ancak eldivenini çıkarttıktan sonra elini dezenfekte etmesi gerektiğinden o da sıkıntılı. Doğrusu eldivensiz çalışıp her temastan (para, kredi kartı, ürün vs. alışverişleri) elini dezenfekte etmesi.
Biz nasıl davranacağız? Cevap verilmesi gereken asıl soru bu herhalde.
Size kendi yaptıklarımı anlatacağım.
Önce evimin girişinde, evimde, cebimde ve arabamda el dezenfektanı veya kolonya olduğunu söylemeliyim. İşyerimdeki odamda da var. İşyerimdeki odamı ve evimi kurtarılmış bölge olarak temiz kabul ediyorum. Her ikisine de misafir kabul etmiyorum. Görüşmelerimi ortak alanlarda yapıyorum. Ortak alanlarda tedbirlerimi alıyorum.
Sabah evden çıkıyorum, asansör düğmelerine dirseğimle basıyorum, kapıları elimin içiyle açmamaya çalışıyorum, arabaya biniyorum hoop hoş geldin kolonyası. Arabada elimi dezenfekte ediyorum. İşyerine geliyorum, kapı kolları, asansör düğmeleri, merdiven tırabzanları derken odam.. içeri girer girmez yine bir hoş geldin kolonyası. Üzerimi değişip ellerimi yıkıyorum. Başka ortak alanlar kullanılacaksa; alafranga tuvalet kullanıldığına tuvalet kapağı ve taharet musluğunu peçete ile açıp kapatmak lazım. Yine lavaboda eller yıkandıktan sonra musluk ellerin kurulandığı peçete ile kapatılıp peçete çöpe atılabilir. Çok dokunulan her yer sonrasında eller dezenfekte edilmeli. Sen dokunuyorsan senden önce biri de dokunmuş olabilir.
Markete gittiğimde sadece alacağım ürünlere dokunuyorum. Alışveriş sepeti kullanıyorsam ellerime mikrop bulaştı kabul ediyorum ve ellerimi hiçbir yerime dokundurmuyorum. Ürünleri kasada poşetlendikten, para-kredi kartı alış verişi bittikten sonra ellerimi dezenfektan ile temizliyorum. Eğer mümkünse demir para üstü ve kredi kartını da aynı dezenfektandan geçirip cebime koyuyorum. Sonra arabaya girip ellerimi kolonya ile temizliyorum, araba anahtarını da buna ekliyorum.
Poşetleri evin kapısının önüne bırakıp kapının önündeki kolonya ile elimi temizleyip poşetleri mutfak lavabosunun yanına tezgaha bırakıyorum. Sonra ellerimi yıkayıp paltomu çocukların hiç açamayacağı dolaba kaldırıyorum. Kıyafetlerimi çıkarıp mümkünse çamaşır makinesine atıyorum. Mümkün değilse yine çocukların ulaşamayacağı yere kaldırıyorum. Sonra mutfağa gelip poşetlerin içini dışına getirecek şekilde açıyorum. İçindekilerden bozulma ihtimali olanları hemen buzdolabına koyuyorum. Diğerlerini çocukların ulaşamayacağı yerde 4-6 saat bekletip kullanıma sokuyorum. İçi dışına çıkmış poşetleri başka bir poşete koyup çöpe atıyorum. Sonra ellerimi yıkıyorum. Ayakkabılarım dışarda kalmıştı. Onları da ya dışarda bırakıyorum, ya da çocukların ulaşamayacağı bir yere kaldırıyorum. Değişik durumları bu anlattıklarıma uydurabilirsiniz. Temel davranış ellerin temizliğini muhafaza etmek, sosyal mesafeyi korumak.
Yaşadıklarımız kokumuzu değil tedbirimizi artırsın.
Sağlıcakla kalın.