Selamlar herkese.

Rakamların anlamlarına esir olup her akşam yenilerini bekliyoruz.  Aslında günlük rakamların salgının seyri için bir şey ifade etmiyor.  Bir haftalık, belki de aylık değişimlere göre yorum yapmalıyız. Günlük, kısır kıyaslamalar önce kendimizi sonra halkımızı yanıltır. Bilim kurulumuz en iyi kıyaslamayı yapmakta zaten.

İmmün plazmaya geçelim.
​Önce plazmadan bahsedelim. Kan plazması kabaca kanın sıvı, hafif sarı renkli kısmıdır. Muhtevasında su, protein, şeker, yağ, tuz, hormonlar, metabolitler bulunur. Oksijen taşıyan alyuvarlar, bağışıklık sisteminin hücreleri alyuvarlar da bu sıvının içinde taşınır. Kana kırmızı rengini veren alyuvarlardır. Kanın başlıca proteinleri albümin, globulin, fibrinojen ve pıhtılaşma faktörleridir. Bunlardan globülin olanları immün ön takısını alıp immünglobulin (Ig) olur. Ig’ler beş tiptir. IgG (Gama) ve IgM (Mu) daha çok kanda bulunurlar ve   bağışıklıkla ilişkilendirilirler. İşte immün plazma nakli yaparken aslında bu iki protein yapılı antikor dediğimiz maddeleri transfer etmeyi amaçlıyoruz. Bu antikorlar hastalığı daha önce geçiren insanların kanında bulunuyor, virüse karşı vücudu korumak için üretiliyor. Bu immün plazmaları başka hastalıklarda da kullanmıştık. Geçmişte salgına sebep olan SARS, MERS, Ebola, Domuz Gribi (H1N1), Kuş Gribi (H5N1) gibi salgınlarda da uygulamıştık.

​Plazma ve immün plazmayı öğrendik.

Plazmayı insanlardan nasıl alıyoruz? Plazmayı almak insanlara zarar verir mi? Bağışıklık sistemini etkiler mi? Sorularına cevap arayalım.


​Plazma insanlardan plazmaferez yapan cihazlarca alınır, işleme de aferez işlemi denir. İnsanın iki koluna damar yolu açılır. Birinden cihaza kan alınır. Filtreler yardımı ile plazma süzülür. Daha sonra süzülen kan bağışçıya ikinci koldan iade edilir. İşlem 45-60 dakika sürer. Burada kullanılan filtre seti tek kullanımlıktır ve sterildir. O yüzden bu cihazdan herhangi bir hastalık kapmak söz konusu değildir. Plazmaferez işlemini çocuklar dahil pek çok hastada çokça yapmaktayız. Tecrübe sorunumuz yok yani. İşi biliyoruz.

​Ayda 3 kez 600ml (yarım litreden biraz fazla)toplam iki litreye yakın plazma verilebiliyor. Bağışçı olmak için de 19-61 yaşlar arasında olmak, Covid-19 hastalığını geçirmiş olması, hastalığı geçirdikten sonra 24 saat ara ile en az iki negatif sürüntü testi olması, iyileşmenin ardından 14 gün geçmiş olması gerekiyor. Tedavi süreci evde tamamlanırsa bu süre 28 gün oluyor. Plazma almak alınan insanlara zarar vermez. İnsanların bağışıklık sistemini etkilemez. Plazma veren insanlar daha önce kendini koruyan antikorları üretmeye devam eder. Hastalıklardan korunması etkilenmez.


​Peki hastalara ne kadar plazma vermek gerekiyor? Tedavi etkili mi? Şimdi bu soruları cevaplamaya çalışalım.
 
Bir seferde alınan plazma 3 hastada kullanılabiliyor. ABD’de 600 hasta üzerinde yapılan çalışmada plazma tedavisi verilen solunum cihazına bağlı hastalarda kan oksijen düzeyinin yükseldiği, başka iyileşmeler olduğunu da söylemekteler. İngiltere’de, Ülkemizde ve daha önce Çin’de de benzer şeyler söylenmekteydi. İmmün plazma ile tedavi önceliği solunum cihazına bağlı durumu ciddi hastalara veriliyor. Bu hastalar için uygun her tedavi deneniyor. Bu hastalar tedavilere yanıt verdiğinde plazma tedavisi mi yoksa diğer tedaviler mi iyileştirdi söylemesi zor. Hasta tedaviye yanıt vermediğinde de immün plazma tedavisi işe yaramadı demek de zor.   Bunları uzun soluklu ciddi bilimsel çalışmalar yanıtlayacak. Şimdilik iyi sonuçlar alacağımızı düşünmekle yetiniyoruz. Plazmayı hastalığın 7 ila 14'üncü günü arasında kullanmak gerektiği, çünkü 14 gün geçtikten sonra çok fazla işe yaramadığı söylense de bunu şimdilik göz ardı etmekte fayda var.
 
Umarım faydalı olmuştur.
Koronaya selam, tedbire devam.
Sağlıcakla kalın.